Welke invloed heeft jouw lichaamspositie?

Body awareness

Je bewust zijn van je lichaam is ontzettend belangrijk bij paarden. Maar waarschijnlijk is het ook een van de moeilijkste kernelementen. Maar ik leg je graag het concept en het belang ervan uit.

Wat is body awareness? Body awareness betekend letterlijk lichaamsbewustzijn of lichaamsbesef. Het idee rond body awareness is, dat jij besef hebt van waar jouw lichaam zich bevind in de ruimte, wat jij doet met jouw lichaam en wat het effect ervan is in de ruimte om je heen. Het klinkt misschien een beetje zweverig, maar ik vertaal het voor je naar begrijpbare taal. Wat is het effect van jouw lichaam én de positie ervan op jouw paard.

De lichaamszones van het paard.

Paarden hebben ze een opmerkelijk goed gevoel voor afstand en benadering. Ze merken intenties ontzettend snel op en beslissen heel snel of de benadering van iets of iemand een bedreiging kan vormen. Paarden hebben 5 zones en elke zone heeft een andere invloed op jouw paard.

Zone 1 is de neus van het paard, en alles ervoor. De neus is meestal het eerste deel van het paard dat een object aanraakt of ergens onder, over of tussen in gaat. Je kan ervan uit gaan dat de richting van de neus van het paard bepaald waar de rest van het lichaam naartoe zal gaan. Zone 1 is het eerste deel van het paard dat we gebruiken om richting te geven en vertrouwen op te bouwen.

Zone 2 is van recht achter zijn oren helemaal tot aan de schoft. Hier hangt je neckrope als je daarmee rijdt. Elke druk hier zal ervoor zorgen dat het paard zich omdraait of achteruit gaat.

Zone 3 begint achter de schoft en omvat de voorbenen, schouders, rug en ribben van het paard en eindigt bij de flank. Druk in zone 3 zorgt ervoor dat het paard naar voren of opzij gaat. Het is de plaats waar jij zit als ruiter in het zadel.

De lijn tussen zone 2 en 3, wordt de drijflijn genoemd. Alles voor de drijflijn heeft een remmende werking. Alles achter de drijflijn geeft een drijvende werking

Zone 4 begint op het punt van de heup en omvat de achterbenen, heupen en romp eindigend bij de staart. Druk in zone 4 stuurt het paard meestal naar voren of geeft de achterhand mee.

Zone 5 is alles van de staart en erachter. Druk in zone 5 stuurt het paard naar voren. Een aanwezigheid in Zone 5 kan nieuwsgierigheid opwekken en ervoor zorgen dat het paard zich omdraait en op onderzoek uitgaat als hij zich niet bedreigd voelt. Vertrouwen opbouwen in zone 5 is ook belangrijk voor de veiligheid, zowel op de grond als tijdens het rijden.

Op de grond

Bij grondwerk kan je werken vanuit meerdere posities ten opzichte van jouw paard. Elk van deze posities heeft een andere invloed op de beweging van het paard. Het vereist de nodige voorbereiding om jouw paard veilig in alle zones te kunnen trainen en begeleiden. Zo werk je bij het wijken van de voorhand in zone 2, het spreekt voor zich dat het verzetten van de voorhand aanleren in zone 5 moeilijk is, en misschien zelfs de opdracht onmogelijk maakt. Het verzetten van de achterhand leer je dan weer aan in zone 5, terwijl je gradueel opbouwt naar het verzetten van de achterhand in zone 1. Op zich heel logisch, maar het vereist de nodige aandacht om niet onbedoeld in een andere zone te staan.

Zo hoor ik soms van ruiters dat het longeren soms goed gaat, en soms niet goed. De hulpen die gegeven worden zijn prima, maar er doen zich altijd "moeilijkheden" voor. Soms is het vertrekken een moeilijk gegeven, soms stoppen paarden halverwege het longeren en draaien ze zich ineens om! Sommige paarden komen naar je toe tijdens het longeren.

En als iemand jou vandaag zegt dat haar paard altijd naar haar toe komt tijdens het longeren dan denk je misschien "Het is dominant gedrag" of Dat is gevaarlijk! Dit moet je afstraffen". Maar afstraffen is niet de oplossing. Elk gedrag dat een paard vertoont is een manier om te communiceren. De oplossing ligt misschien bij jouw body awareness. Ben jij je wel 100% bewust van jouw lichaamspositie? In welke zone van jouw paard loop je? En in welke richting loop jij?

Als jij jouw paard aan het longeren bent loop je normaal in zone 3. Maar loop je steeds in zone 2 of zone 1, dan heb je een remmende werking op jouw paard en gaat hij stoppen. Als jij telkens je paard blokkeert en hij stopt, wordt je misschien wel gefrustreerd. Je wilt dat je paard blijft lopen en gaat hierop reageren door te drijven. Maar jouw drijvende werking in zone 2 gaat ervoor zorgen dat je paard achteruit gaat of zich omdraait. Want dat geeft zijn instinct hem in en zo werkt het in de kudde.

Loop jij tijdens het longeren mee met je paard of doe je steeds een stapje achteruit? Achteruit stappen is een uitnodiging voor het paard om naar je toe te komen. Het is niet gek dat de schouders van je paard op je af komen als jij steeds achteruit stapt, je vraagt er letterlijk om. Bij het longeren dienen de voeten mee te stappen in de richting dat het paard loopt. Je voeten mogen niet recht naar de paard wijzen. Dat heeft een remmende werking.

In het zadel

Ook op de rug van je paard heb je een gigantische invloed. Je kan hem misschien niet meer blokkeren op de grond, maar jouw houding en zit kunnen de biomechanische werking van het lichaam blokkeren (of stimuleren uiteraard). Een goede zit is niet statisch maar juist mobiel én stabiel. Dat wilt zeggen dat je de bewegingen van het paard laat doorstromen zonder hem door een statische houding (of net door extreme bewegelijkheid) te belemmeren. De stabiliteit van jouw zit komt uit je wervelkolom, buikspieren en bekken. Het correct aanspannen van je buikspieren zorgt ervoor dat je onnodige bewegingen kan vermijden, en maakt het je paard een stuk eenvoudiger om correct te bewegen en de gevraagde oefeningen uit te voeren.

Maar niet alleen jouw zit heeft een invloed op jouw paard. Ook de positie van jouw hoofd ten opzichte van je romp heeft een gigantische impact op de beweging van jouw paard. Met name springruiters durven wel eens naar beneden te kijken om te zien of ze de balk van de hindernis geraakt hebben. Hierbij verplaatsen ze hun romp naar links of naar rechts, waardoor het lichaam van het paard naar één kan gedrukt wordt. In de landing na de sprong, zal het paard steeds één been meer belasten, maar door de houding van de ruiter wordt deze druk vergroot en is er een onbalans in het lichaam. Dit kan resulteren in blessures.

Neem de volgende keer de tijd om je extra bewust te zijn van jouw lichaamshouding. Zowel bij het grondwerk, als tijdens het rijden is het een factor die een gigantische invloed heeft op de beweging van jouw paard. Maar ook het correct uitvoeren van oefeningen wordt soms door ons eigen lichaam onmogelijk gemaakt. De moeite waard dus om aan te werken.