De natuurlijke scheefheid deel 3. De eerste stappen.
Verzameling als doel
In de eerste blog kon je lezen dat paarden van nature scheef zijn. Als je jouw paard gezond wilt houden is het belangrijk om je paard recht te richten. Daarnaast gaf ik je een korte intro van de rechtrichtende buigingsarbeid mee.
In de tweede blog kon je lezen wat je beter niet kan doen om je paard te helpen in zijn scheefheid. Hulpteugels zijn een fixerende hulp en kunnen nooit het paard helpen op de juiste manier. Het probleem bij longeren met hulpteugels is dat er geen voelende ruiterhand is om het paard te helpen op het juiste moment. Het longeren met bit zorgt er net voor dat er ingewerkt wordt op de onderkaak en het tongbeen. Deze structuren hebben verbindingen doorheen het gehele paardenlijf, foutief inwerken heeft dus nefaste gevolgen. Om die reden gebruiken we een kaptoom. Zodoende kunnen we inwerken op de bovenkaak en het paard correct begeleiden in zijn lichaam.
Maar met een kaptoom alleen kom je er niet. Je moet je paard begeleiden in het rechtrichten met de verzameling als doel. Ook voor recreatieve ruiters (die niet de ambitie hebben om sport prestaties te bereiken) is het belangrijk om het paard te gymnastiseren. Een fysiek en mentaal sterk en soepel paard, zal in staat zijn om zonder druk en stress zich te laten verzamelen en de ruiter correct en met plezier te dragen. Tijdens de verzameling van het paard, zullen de hals en schouders moeten liften. De enige manier om de hals en schouders correct te liften is door de achterhand te laten zakken. Maar deze achterhand kan enkels zakken wanneer de bovenlijn van het paard voldoende sterk ontwikkeld is. Het foutief oprichten van het paard zal leiden (of in dit geval misschien wel lijden) in een weggedrukte rug. Op lange termijn kunnen zelfs de doornuitsteeksels van de ruggenwervels (proc. spinosus) tegen elkaar komen, wat aanleiding geeft tot kissing spines.
In de weg naar verzameling is het belangrijk om van start te gaan met rechtrichtende buigingsoefeningen. Zo kan je het paard leren om zijn lichaam gezond te gebruiken, overbelasting te voorkomen en ter preventie van irreversibele schade zoals peesblesure's, artrose, e.d.
Dit paard loopt correct. Het hoofd is recht en de eerste halswervel is het hoogste punt. Het voorbeen blijft recht op de grond en het binnen achterbeen treedt onder de massa. Het buitenachterbeen stuwt niet, de buikspieren zijn aangespannen en er is een mooie buiging doorheen het hele lichaam. Dit paard is fysiek sterk en soepel.
Dit paard loopt in absolute of valse oprichting. Hoewel de eerste halswervel het hoogste punt is, wordt de onderhals van het paard uitgeduwd. Het voorbeen staan onder de massa, bijna onder het zwaartepunt van de ruiter omdat het binnenachterbeen niet naar voren komt en dus het lichaam niet draagt. Het paard drukt de rug weg.
Rechtrichtende buigingsarbeid
Het lichaam van het paard wordt onderverdeelt in 3 delen. met name de voorhand, de middenhand en de achterhand. De voorhand omvat alles van het hoofd tot achter de schouder. Omdat het hoofd en de nek aan de kant van de voorbenen zitten, dragen deze "stijve" voorbenen meer gewicht dan de buigzame achterbenen. Dit wordt het natuurlijk evenwicht genoemd.
De achterhand begint aan de lumbale wervels en omvat de achterbenen en de staart. De achterhand is veel beter ontwikkeld om gewicht te dragen dan de voorhand. Door de anatomie van het paard zijn de achterbenen zijn buigzaam. Waardoor het vele interessanter is om schokken op te vangen met de achterbenen in plaats van de voorbenen. Het is daarom beter en gezonder voor het paard om zijn eigen gewicht en dat van de ruiter voornamelijk met zijn buigzame achterbenen te dragen dan met de stijve voorbenen. Deze manier van dragen wordt ook wel het rijkunstig evenwicht genoemd.
Om tot dit rijkunstig evenwicht te bekomen is het dus belangrijk dat het paard zowel linksom als rechtsom sterk en soepel is (laterale scheefheid) en langzaamaan meer op de achterhand gaat lopen (horizontale scheefheid). Maar dit kan alleen als beide voorbenen evenveel gewicht opnemen en beide achterbenen evenveel gewicht dragen en niet stuwen (diagonale scheefheid).
Dus als we het paard willen berijden is het volgende heel belangrijk:
- de achterbenen buigzamer maken
- het verplaatsen van het zwaartepunt van voor naar achteren
- het ontwikkelen van het rijkunstig evenwicht , waarbij de achterbenen meer gewicht opnemen
Om dit te bereiken, gebruiken we het rechtrichten wat bestaat uit een systeem van logisch opeenvolgende buigingsoefeningen die we gezamenlijk ook wel rechtrichtende buigingsarbeid noemen.
Hoe rechtrichten, de basics.
Wanneer je jouw paard fysiek sterk en soepel wilt maken, zal je systematisch de spieren van je paard moeten trainen om een symmetrische ontwikkeling te verkrijgen. Dankzij de trainingsladder hebben we een reeks gedetailleerde oefeningen in een specifieke volgorde om het paard correct te kunnen trainen. Deze reeks oefeningen wordt de trainingsladder genoemd en omvat de volgende oefeningen.
Lengtebuiging
Stelling is de buiging van het hoofd naar links of rechts. Stelling aan het hoofd én buiging in het lichaam zijn de onderdelen van een lengtebuiging. Om het paard aan beide kanten gelijk te ontwikkelen, starten we door in stap op de volte te lopen, zowel linksom als rechtsom. De bedoeling is dan de wervelkolom van het paard evenredig gebogen is, waardoor er de perfecte cirkel ontstaat. Wanneer het paard de juiste lengtebuiging kan verkrijgen op de cirkel kunnen we op zoek gaan naar lengtebuiging rechtdoor. Zonder een correcte lengtebuiging heeft het geen zin om op zoek te gaan naar een ondertredend binnenachterbeen, om nog maar te zwijgen over travers, schouder binnenwaarts en andere oefeningen.
Voorwaarts neerwaarts
Dankzij de ontspannende werking van de lengtebuiging, zal het paard de neiging hebben om een voorwaarts neerwaartse positie aan te nemen. Hierbij laat het paard de hals als het ware vallen. In de natuur heeft het paard een voorwaarts neerwaartse houding als hij graast. Hierdoor is het bijzonder moeilijk om stresshormonen aan te maken. een lage hoofdhouding introduceert relaxatie. De hoge oprichting van hoofd stimuleert wél de aanmaak van stresshormonen. In deze houding kan het paard ook geen dopamine aanmaken. Vraag het paard te wijken voor druk achter de oren. Als het paard zijn hoofd laat zakken, haalt u de druk weg en beloont u het paard.
Ondertreden binnen achterbeen
De derde stap in de trainingsladder is het ondertreden van het binnenachterbeen. Doordat het paard ontspannen en in gelijkmatige buiging loopt, komt de binnenheup dichter bij de binnenschouder. Hierdoor kan het achterbeen ruimer naar voren grijpen en onder het zwaartepunt treden. Een goed ondertredend achterbeen is niet noodzakelijk een dragend achterbeen. Om meer gewicht naar achter te verplaatsen en het paard te laten dragen zijn er andere oefeningen. Deze zijn o.a. schouderbinnenwaarts, travers, appuyeren, passage, piaffe,...